Terwijl de Lancaster de overgrote meerderheid van zijn dienst als een hoogwaardige nachtbommenwerper strategische doelen in Duitsland aanviel, met name in de gevechten over de Ruhr, Hamburg en Berlijn, was het een gewaagde air-raid die de Lancaster ongetwijfeld zijn geuzennaam bezorgde.

De Dambusters-raid, zoals het sindsdien bekend geworden is, was een van de beroemdste missies uit de oorlog. Onder leiding van Wing Commander Guy Gibson, werden met 19 speciaal gemodificeerde Lancaster-bommenwerpers de Mohne-, Eder-, Sorpe- en Ennepe-dammen aangevallen, waarbij de Mohne- en Eder-dammen worden gebroken. Dit leidde tot wijdverbreide vernietiging van zowel de Duitse oorlogspoging als de voedselproductie.

De dammen werden vernietigd met behulp van een speciaal type bom, de Upkeep-mijn of 'bouncing bomb'. Deze werd rondgedraaid tot een hoog toerentak voordat hij werd afgeworpen, zodat ie over het oppervlak "scheerde" alvorens tegen de dam te slaan, te zinken en te ontploffen en aldus de dam te breken. Dit vermeed de noodzaak van een hoge onnauwkeurige bommen-raid en vermijdde de torpedo netten. De aanval was een gedeeltelijk succes, maar verbeterde het moraal van de geallieerden en het Britse publiek aanzienlijk.